کریسمس رنگین کمانی
میان سر و صدا و زرق و برق کریسمس، رنگینکمانیها، مورد خشونت و طرد خانوادهها قرار میگیرند.
ایرانوایر، زینب پیغمبرزاده- در سالهای اخیر رسانه های فارسی زبان، بسیاری افراد از ادیان مختلف که به زبان فارسی حرف می زنند و حتی کسانی که به دینی تعلق خاطر ندارند، بیش از گذشته به برگزاری مراسم سال نو مسیحی و کریسمس میپردازند. این روزها در بسیاری از رسانهها بحث بر سر تزیینات کریسمس مغازههای شهرهایی مثل تهران و اصفهان، به ویژه در محلههای ارمنینشین و تفاوتهای تاریخ و مراسم بزرگداشت زادروز مسیح میان ارامنه، کاتولیکها، پروتستانها و ارتودوکسها داغ است.
برخلاف شب سال نو (۳۱ دسامبر) که در خیابانهای شهرها جشنهایی گرفته میشود، شب کریسمس (برای کاتولیکها ۲۵ دسامبر)، به ویژه شام کریسمس، یک مراسم خانوادگی است. درست مثل زمان تحویل سال عید نوروز در ایران که همه باید در کنار خانوادهها و سر سفره «هفت سین» باشند، شب کریسمس هم خیابانها خالی میشود.
در مالمو، مثل خیلی دیگر از جاهای دنیا، تصور رفتن به این میهمانیهای خانوادگی برای بعضیها آن قدر دلهره آور است که ممکن است قید دیدن فامیل را بزنند و در خانه تنها بمانند. بعضیها هم مثل مهاجرها، امکان دیدن خانوادههای خود را ندارند. آمار دعواها و خشونتهای خانگی در این تعطیلات بالا میرود چرا که خانوادهها بعد از مدتها دور هم جمع میشوند و انتقادها از سبک زندگی افراد هم شروع میشود.
با وجود همه تلاشها، هنوزدر تعطیلات کریسمس شمارهتلفنهای ویژه کمکرسانی و مداخله در بحران گروههای رنگینکمانی به حال آماده باش درمی آیند.میان سر و صدا و زرق و برق کریسمس، افرادی که هم چنان اقلیت جنسی و جنسیتی تلقی میشوند، مورد خشونت و طرد خانوادهها قرار میگیرند. متاسفانه هنوز بسیاری از خانوادهها با اسطورهای که از کانون گرم خانوادگی میشناسیم، فاصله زیادی دارند و در بند «آبرو» و بایدها و نبایدهایی هستند که معمولاً از بیرون از خانواده به آن ها تحمیل میشود.
اما سالها است که گروههای به حاشیه رانده شده راه حلهایی برای این مشکلات پیدا کردهاند؛ در بسیاری از شهرهای بزرگ کشورهای غربی، رنگین کمانیها نه در جمع خانواده بیولوژیکی خود که دور هم جمع میشوند تا جای خالی خانوادهها را برای هم پر کنند و به شیوه خودشان کریسمس را جشن بگیرند. این جشنها و میهمانیها محتوایی سیاسی دارند؛ به این معنی که سنتهای رسمی اروپایی را با ریشههایی مسیحی به چالش میکشد.
برخی گروههای مسیحی مدافع حقوق رنگین کمانیها ممکن است در این شب در کلیسا جمع شوند و دعا بخوانند. اما گروههای غیردینی رنگین کمانی هم هستند که این سنتهای مسیحی را تنها به عنوان بخشی از فرهنگ کشورشان جشن میگیرند. در حالیکه برخی دیگر این سنتها را به عنوان بخشی از ساختار سرکوب و کنترل مذهبی به سخره میگیرند.
در شهر مالمو در جنوب سوئد- شهری که من در آن زندگی میکنم- گروهی از مسیحیان و مسلمانان رنگین کمانی هر ماه مراسم مذهبی را ویژه رنگینکمانیها برگزار میکنند و همیشه برای مناسبتهای مذهبی مثل کریسمس که شب تولد مسیح دانسته میشود، برنامههایی تدارک میبینند. یک کشیش سوئدی که خودش یک مرد همجنسگرای میانسال است، این مراسم را برگزار میکند. بخش عمدهای از افرادی که در این مراسم شرکت میکنند، پناهجویان رنگین کمانی مسیحی و مسلمانی هستند که از کشورهای خاورمیانه، شمال آفریقا یا امریکای لاتین به سوئد پناهنده شدهاند.
در مالمو، مراسم غیرمذهبی هم برای رنگین کمانیها توسط سازمانهای غیردولتی رسمی سوئدی برگزار میشود که در آنها از یک سو سنتهای سوئدی به عنوان یک کشور سکولار با پیشینه مسیحی برای مهاجران به نمایش گذاشته میشود و از سوی دیگر، مهاجران سنتهای فرهنگ خود را که ممکن است هیچ ارتباطی به کریسمس نداشته باشد، معرفی میکنند. در چنین برنامههایی، غذاها، موسیقی و رقص کشورهای مختلف عرضه میشود.
هر ساله مراسم قدیسه «سانتا لوسیا» در روز ۱۳ ماه دسامبر در سوئد گرامی داشته میشود. مسیحیان کشورهای اسکاندیناوی (سوئد، نروژ، دانمارک) معتقدند سانتا لوسیا دختر جوان ایتالیایی بوده که به دلیل اعتقادش به مسیحیت، به شهادت رسیده است.
این مراسم را میتوان با شب «یلدا» مقایسه کرد. لوسیا به معنای روشنایی است. سوئدی ها در این شب شمع روشن میکنند و شعر میخوانند تا شبی که بلندترین شب سال دانسته میشده، به پایان برسد.
نقش لوسیا برای آوردن روشنایی و مبارزه با تاریکی در این مراسم به صورت سنتی، به یک دختر نابالغ باکره سپرده میشود. این مراسم در مهدکودکها و مدارس سوئد اهمیت زیادی دارد. انتخاب شدن به عنوان دختری که نقش لوسیا را در این مراسم بازی میکند و نیز عضویت در گروه سرود این مراسم بسیار با اهمیت است و به نوعی به مسابقه «دختر شایسته» مدرسه تبدیل میشود. به همین دلیل، برخی از فمنیستهای سوئدی با اجرای این مراسم مخالف هستند.
در سالهای اخیر همچنان انتقاد شده که دختران سوئدی الاصل با رنگ پوست، مو و چشم روشن و بدنی مطابق استناندارهای رایج زیبایی، شانس بیش تری برای انتخاب شدن به عنوان لوسیا توسط همکلاسیهای خود دارند.
سالها است که رقابت های انتخاب لوسیا در سطح ملی نیز در رسانهها برگزار میشود. در سالهای اخیر، منتقدین این پرسش را مطرح کرده اند که چرا لوسیا نمیتواند یک پسر باشد یا چرا بابانوئل نمیتواند یک زن باشد؟
در همین حال، گروههای سوئدیهم هستند که سنتهای مسیحی را به عنوان ساختارهای قدرتی که موجب کنترل رنگین کمانیها میشود، به چالش میگیرند؛ مثلاً در صبحانه ماهانه زنان همجنسگرای شهر مالمو در سیزدهم ماه دسامبر ۲۰۱۵ سرودهای مذهبی که برای سانتا لوسیا خوانده میشود، به سخره گرفته شد.
در این صبحانه که در ماه دسامبر امسال با روز سانتا لوسیا همزمان شده بود، دو گروه مختلف به سرود خوانی پرداختند؛ یک گروه با لباس سفید بلندی که به صورت سنتی برای این مراسم پوشیده میشود و در وسط لباس لکه قرمز بزرگی به نشانه خون عادت ماهیانه زنان قرار داشت و گروه دیگر با لباسهای شبیه لباس تآتر کودکان. هر دو گروه مطابق رسم این روز، حلقههای فلزی مخصوصی با شمع روی سرشان گذاشته یا به دست گرفته بودند. آنها با آهنگ معروف این روز، سرودهای طنزی درباره آزادی بدن زن، عادت ماهیانه و رابطه با همجنس خواندند. در این مراسم، بچههای زیادی همراه مادران خود حضور داشتند و میزی هم برای بچهها قرار داده شده بود که با کمک مادرانشان کاردستی درست کنند.
دههها است که زنان هم جنسگرا در شهرهای مختلف سوئد برای صبحانه در روزهای تعطیل یک شنبه دور هم جمع میشوند و درباره سکسیم، جنسیتزدگی و هم جنس گراستیزی صحبت میکنند، درباره اتفاقات روزمره و مناسبتهای مختلف گپ میزنند و گاهی هم کارهای گروهی انجام میدهند. در این مراسم آوازی خوانده شد که با آن شعر شروع میشد:
«لوسیا لزبین است. او زیباترین زنی است که من دیده ام. با دیدنش زانوهایم سست می شود. شمع های سفیدش روشنم میکند. به سمت من بیا و دوستانت را هم با خودت بیاور. مرا با شمعهایت روشن کن.»
نمایش
کلیه نظرات پس از بررسی و تایید مدیر وبسایت، بهصورت عمومی منتشر میشوند