نگرش نسبت به اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در ایران، خاورمیانه و جهان
بر اساس گزارش جهانی ایلگا (انجمن جهانی زنان و مردان همجنسگرا، دوجنسگراها، تراجنسیتی‌ها و میان‌جنسی‌ها) گزارش پیش رو، حاصل تحلیل بخشی از داده‌های دومین نظرسنجی جهانی سازمان ایلگا (انجمن جهانی همجنسگرایان، دوجنسگرایان، تراجنسیتی‌ها و میان‌جنسی‌ها) است که به نگرش مردم کشورهای مختلف نسبت به دگرباشان و رنگین‌کمانی‌ها می‌‌پردازد. در این پژوهش ۱۱۶ هزار نفر از ۷۷ کشور جهان در فضای مجازی مورد پرسش قرار گرفته‌اند. در هر یک از کشورهای مورد تحقیق، دست کم هزار نفر و در برخی از آنها بیش از سه هزار نفر مورد سؤال قرار گرفته‌اند.
در خاورمیانه هم ۶ هزار نفر در شش کشور (ترکیه، ایران، عراق، اسراییل، اردن و عربستان سعودی) به این سؤالات پاسخ داده‌اند. در ایران هم در مجموع ۳۶۳۴ نفر مورد سؤال قرار گرفته‌اند. ما در تحلیل این داده‌ها سعی کرده‌ایم در صورت دسترسی به آمارهای جهانی و منطقه‌ای، داده‌های ایران را با خاورمیانه و جهان مقایسه کنیم. امیدواریم انتشار این گزارش در روز ۱۷ می ۲۰۱۸ (۲۷ اردیبهشت) IDAHOTB روز جهانی مبارزه با دگرباش‌هراسی، به خوانندگان کمک کند درک بهتری از دگرباش‌هراسی در ایران در مقایسه با میانگین منطقه خاورمیانه و جهان پیدا کنند.
این گزارش را می‌توانید در فرمت PDF از کانال تلگرام سایت دوجنسگرا دانلود کنید. در مقدمه گزارشی که سازمان ایلگا در تحلیل این داده‌ها در سطح جهان منتشر کرده، آمده است:«استفاده از سازوکار مجازی جمع‌آوری اطلاعات این امکان را به ما می‌دهد که با سؤالات‌مان ورای مرزها برویم و همچنین فرصت‌های مهیجی برای اطلاع‌رسانی و ارائه خدمات حمایتی فراهم می‌کند. ما قادریم به مردم بسیاری از کشورهایی که با اقلیت‌های جنسی و جنسیتی برخوردی خصمانه دارند دسترسی داشته باشیم و پاسخ سؤالات‌مان را بیابیم. دسترسی به این کشورها با روش‌های سنتی مانند نظرسنجی فردی، گروهی یا تلفنی عملاً شدنی نبود. احتمالاً منصفانه است که بگوییم در هیچ کجای دنیا کسانی که به جنس موافق علاقه جنسی یا عاشقانه دارند، آن‌قدر احساس امنیت نمی‌کنند که در فضای عمومی شب یا روز دست در دست هم بگذارند (هرچند محدوده‌های امن کوچکی وجود دارند). به همین ترتیب در تمام جوامع تعداد بی‌شماری از کسانی که برخلاف جنسیتی که در هنگام تولد به آنها نسبت داده شده است لباس می‌پوشند، رفتار می‌کنند یا متفاوت با آن هویت‌یابی می‌کنند، به صورت مداوم مورد خشونت کلامی و فیزیکی قرار می‌گیرند، تنها به این دلیل که خود را آن‌طور که هستند ابراز می‌کنند و به خاطر این‌که خودشان هستند. برخلاف دهه‌ها رشد آگاهی و پذیرش نسبت به تنوع جنسی و جنسیتی، نیروی انکار هم‌چنان قدرت عظیمی در تمام جهان دارد که به شکل خشونت، انکار یا تبعیض در حوزه سیاست و قانون، جراحی‌های اجباری و اشکال بسیار دیگری از خشونت اعمال می‌شود. ما شاهد هستیم که هویت و بدن ما به طور فزاینده و به طرق مختلف از طرف قدرت‌های مذهبی و سیاسی مورد استفاده ابزاری قرار گرفته است، قدرت‌هایی که اصرار دارند هنجارهای سنتی برتر هستند و بر این باورند که ما اقلیت‌های جنسی، جنسیتی، ناهنجار هستیم. واکنش [منفی] شدید در سطوح ملی در برابر پیشرفت در سازمان ملل متحد و سازمان‌های منطقه‌ای حقوق بشری، نشان می‌دهد که یک جنگ ایدئولوژیک در جریان است.»
مهمترین یافته‌های تحقیق در سطح جهانی
سؤالات این تحقیق در دو بخش اصلی طبقه‌بندی شده‌اند: یک دسته از سؤالات مربوط به گرایش جنسی هستند و یک دسته مربوط به هویت و بیان جنسیتی افراد. ۸ درصد زنان پاسخگو به همجنس و ۱۳ درصد آنها به بیش از یک جنسیت گرایش دارند. ۵ درصد مردان نیز ابراز کرده‌اند که به همجنس خود گرایش دارند و ۱۱ درصد آنها به بیش از یک جنسیت گرایش دارند. کمتر از دو درصد پاسخگویان جنسیت خود را در دوگانه زن و مرد تعریف نکرده‌اند و خود را مرد تراجنسیتی، زن تراجنسیتی، با هویت جنسیتی غیردوتایی و یا جنسیت سوم توصیف کرده‌اند. تنها ۵۵ درصد پاسخگویان معتقدند افرادی که به همجنس گرایش دارند، باید از حقوق برابر با دیگران برخوردار باشند. ۵۹ درصد نیز به حقوق برابر تراجنسی‌ها و تراجنسیتی‌ها اعتقاد دارند. ۴۱ درصد پاسخگویان فرد یا افراد دگرباش و رنگین‌کمانی را از نزدیک می‌شناسند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد آشنایی با دگرباشان و رنگین‌کمانی‌ها احتمال احترام به حقوق آنها را افزایش می‌دهد. در حالی‌که ۷۷٪ افرادی که با دگرباشان و رنگین‌کمانی‌ها آشنایی دارند، مدافع حقوق آنها هستند، این میزان در بین افرادی که با هیج فرد دگرباش یا رنگین‌کمانی از نزدیک آشنایی ندارند، تنها ۴۴ درصد است. این امر نشان‌دهنده ضرورت پرداختن به این موضوع در رسانه‌هاست. از سویی دیگر در کشورهایی که رابطه با همجنس جرم‌انگاری شده است، افراد کمتری با حقوق برابر دگرباشان و رنگین‌کمانی‌ها مخالف هستند. در حالی‌که میزان مخالفت با حقوق دگرباشان و رنگین‌کمانی‌ها در کشورهایی که رابطه با همجنس قانونی است تا میزان ۶۰ درصد بالا می‌رود، این میزان در بین کشورهایی که رابطه با همجنس جرم محسوب می‌شود، تنها به ۴۶ درصد می‌رسد.
احترام به گرایش جنسی و هویت‌جنسیتی دیگران
از بین ۱۰۷ هزار شرکت‌کننده در نظرسنجی در سراسر جهان، ۵۵ درصد آنها (حدود ۶۴ هزار نفر) موافق هستند که «همه افراد از جمله کسانی که از نظر عاطفی یا جنسی به جنس موافق علاقه‌مند هستند، باید از حقوق برابر برخوردار شوند و مورد محافظت قرار گیرند». ۲۵ درصد با برخورداری این افراد از حقوق برابر مخالفند (۱۸ درصد کاملا مخالف و ۷ درصد تا حدودی مخالف) و ۲۰ درصد آنها نه موافقند و نه مخالف. در خاورمیانه، ۴۴ درصد موافق برخورداری از حقوق برابر هستند، ۲۰ درصد نظری ندارند و ۳۶ درصد مخالف هستنند. در ایران وضعیت تقریبا مشابه میانگین خاورمیانه است: در مجموع ۴۱ درصد موافق، ۳۷ درصد مخالف و ۲۲ درصد پاسخ‌دهندگان نظری ندارند.
ایرانیان با اختلاف نسبتاً کمی در مقایسه با میانگین جهانی، باور دارند که همه افراد از جمله کسانی که برخلاف جنسیتی که در آغاز تولد به آنها نسبت داده شده لباس می‌پوشند، رفتار می‌کنند یا خود را برخلاف آن تعیین هویت می‌کنند، باید از حقوق برابر برخوردار شوند و مورد محافظت قرار گیرند. از میان ۱۰۰ هزار پاسخ‌دهنده در سراسر جهان، ۵۹ درصد کاملاً یا تا حدودی موافق برخورداری از این حقوق‌اند. در ایران این عدد دقیقاً ۵۰ درصد (از بیش از ۱۲۰۰ شرکت‌کننده در پژوهش) است. ۲۰ درصد جهانیان و ۲۷ درصد ایرانیان کاملاً یا تا حدودی مخالف برخورداری از این حقوق‌اند. در این حوزه ایران در مقایسه با میانگین خاورمیانه (بیش از ۶ هزار شرکت‌کننده) با کسانی که برخلاف هویت جنسیتی‌ای که با آن متولد شده‌اند رفتار می‌کنند، روادارتر است. ۴۸ درصد خاورمیانه‌ای‌ها معتقد به حقوق برابر این افراد و ۳۱ درصد مخالف آن هستند.
زندگی در همسایگی افرادی با گرایش‌جنسی و هویت‌جنسیتی متفاوت
در پاسخ به سؤالاتی در مورد همسایگانی که به همجنس گرایش دارند، ایرانیان از میانگین جهانی تحمل کمتری دارند. به طور کلی می‌توان گفت الگوی پذیرش همسایه‌ای که به همجنس گرایش دارد با توجه به جنسیت فرد در ایران نسبت به میانگین جهانی متفاوت است. در میانگین جهانی پذیرش بیشتری نسبت به همسایه مردی که به همجنس گرایش دارد وجود دارد و در ایران با تفاوت اندکی زنانی که به همجنس گرایش دارند راحت‌تر پذیرفته می‌شوند. از پاسخگویان ایرانی درمورد نظرشان درباره همسایه زنی که رابطه عاطفی یا جنسی با جنس موافق دارد پرسیده شد، ۷ درصد آنها گفته‌اند آن را می‌پذیرند و حمایت می‌کنند، ۲۷ درصد گفته‌اند می‌پذیرند، ۱۵ درصد وقت کمتری با او می‌گذرانند و ۱۴ درصد علناً از او فاصله می‌گیرند، ۳۶ درصد تلاش می‌کنند او را عوض کنند. در مورد مردان: ۷ درصد آن را می‌پذیرند و حمایت می‌کنند، ۱۹ درصد گفته‌اند می‌پذیرند، ۱۶ درصد وقت کمتری با او می‌گذرانند و ۱۰ درصد علنا از او فاصله می‌گیرند، ۴۸ درصد تلاش می‌کنند او را عوض کنند.
تنها ۹ درصد پاسخگویان ایرانی اعلام کرده‌اند که هویت جنسیتی و بیان جنسیتی (لباس پوشیدن و رفتار) همسایه‌شان را می‌پذیرند و حمایت می‌کنند. ۳۵ درصد نیز اظهار داشته‌اند که همسایه‌شان را فارغ از هویت جنسیتی و بیان جنسیتی‌شان می‌پذیرند. ۱۹ درصد وقت کمتری با او می‌گذرانند و ۲۳ درصد علناً از چنین همسایه‌ای فاصله می‌گیرند و ۱۳ درصد حتی تلاش می‌کنند او را تغییر دهند. همان‌طور که نمودار زیر نشان می‌دهد ایرانیان به وضوح کمتر از میانگین جهانی به هویت‌جنسیتی همسایه‌شان احترام می‌گذارند. 
آشنایی با افرادی با گرایش‌جنسی و هویت‌جنسیتی متفاوت
نسبت به میانگین جهانی به روشنی تعداد کمتری از ایرانیان فردی را که به رابطه عاشقانه یا جنسی با همجنس علاقه‌مند است، از نزدیک می‌شناسند: از ۱۱۳هزار پاسخ‌دهنده در جهان، ۴۱ درصد آنها یک نفر را می‌شناسند که از نظر جنسی یا عاشقانه به فردی از جنس موافق علاقه‌مند است، در ایران اما این گروه در میان پاسخ‌دهندگان ایرانی فقط ۲۳ درصد هستند. پاسخ خیر به این سؤال در میان پاسخ‌دهندگان جهانی ۴۰ درصد و در ایران ۶۰ درصد سهم دارد.
همچنین از ۴۱ درصدی که پاسخ آری داده‌اند، ۶۱ درصد کسی را در میان خانواده یا دوستان نزدیک می‌شناسند که به جنس موافق گرایش دارد. در ایران این عدد ۴۷ درصد است. 
اکثر افرادی که تراجنسیتی‌ها را می‌شناسند، آنها را در بین اعضای فامیل و دوستان نزدیک خود می‌شناسند. 
نگرش به تبعیض در محل کار بر اساس گرایش جنسی و هویت جنسیتی
توانایی همه افراد برای تامین (مالی) زندگی و فرصت پیشرفت در زندگی شغلی بدون تبعیض برمبنای ویژگی‌های شخصی (از جمله گرایش جنسی و هویت جنسیتی) روزبه‌روز از جانب دولت‌های بیشتری در سراسر جهان به رسمیت شناخته می‌شود، اما در ایران پذیرش حقوق افرادی که به جنس موافق گرایش دارند در محل کار، فاصله نسبتا زیادی با میانگین جهانی دارد: از ۱۰۳ هزار نفر پاسخ‌دهنده در سراسر جهان، ۴۲ درصد آنها کاملاً موافقند که افراد با گرایش جنسی یا عاطفی به جنس موافق، باید از تبعیض در محل کار در امان باشند. در ایران از ۱۳۰۰ پاسخ‌دهنده، تنها ۲۷ درصد کاملاً موافق عدم تبعیض‌اند. در جهان ۱۵ درصد تا حدودی موافق، ۲۰ درصد بدون نظر، ۷ درصد تا حدودی مخالف و ۱۶ درصد کاملا مخالفند. در ایران آمار کسانی که کاملاً مخالفند، بیش از ۲۷ درصد است. 
۲۸ درصد پاسخگویان ایرانی کاملاً و ۱۷ درصد نیز تا حدودی موافق‌اند که همه افراد فارغ از بیان و هویت جنسیتی‌شان باید از تبعیض در محل کار در امان باشند. اما از سوی دیگر ۹ درصد تا حدودی و ۲۲ درصد نیز کاملاً با برابری حقوق چنین افرادی در محل کار مخالفت کرده‌اند. 
اعتقاد به جرم‌انگاری رابطه با همجنس
اعتقاد به جرم‌انگاری رابطه یا علاقه جنسی یا عاطفی به همجنس در ایران، هرچند از میانگین جهانی کمی بیشتر است، اما در مقایسه با میانگین خاورمیانه، شاهد رواداری بیشتری نسبت به گرایش به همجنس در ایران هستیم. در حالی که در ایران حدود ۳۲ درصد (کاملاً یا تا حدودی) موافقند کسانی که درگیر رابطه عاشقانه یا جنسی با همجنس هستند، مجرم شناخته شوند، در جهان این میزان ۲۹ درصد است. در خاورمیانه اما ۳۶ درصد پاسخ‌دهندگان موافق این جرم‌انگاری هستند. در ایران (از ۱۳۰۰ پاسخ‌دهنده) در مجموع ۴۵ درصد، در جهان (از ۱۰۵ هزار پاسخ‌دهنده) ۴۹ درصد و در خاورمیانه (از ۷۷۰۰ پاسخ‌دهنده) ۴۳ درصد (کاملا یا تا حدودی) مخالف جرم‌انگاری این روابط عاشقانه هستند.
سازگاری مذهب و فرهنگ با گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی مختلف
در مورد فرهنگ و مذهب، ایرانیان با اختلاف زیادی نسبت به میانگین جهانی، معتقدند که احترام هم‌زمان به فرهنگ و مذهب و پذیرش تنوع گرایش جنسی ممکن نیست. از میان ۱۰۵ هزار پاسخ‌دهنده در سراسر جهان، ۳۴ درصد گفته‌اند که کاملا موافقند که «می‌توانم هم به فرهنگ احترام بگذارم و هم کسانی را که از نظر جنسی یا عاشقانه به جنس موافق گرایش دارند، بپذیرم.». این عدد در میان ۱۳۰۰ پاسخ‌دهنده ایرانی، تنها ۱۹ درصد است. سهم کسانی که تا حدودی با این موضوع موافقند، در جهان و در ایران ۱۵ درصد است. ۲۳ درصد در ایران و ۲۲ درصد در جهان در این مورد نظری ندارند، در جهان ۸ درصد و در ایران ۹ درصد با این موضوع تا حدودی مخالفند. اما در مورد کسانی که کاملا مخالفند، تفاوت بیش از ۱۰ درصد است: ۲۱ درصد در جهان و ۳۴ درصد در ایران. اما ایرانیان در این خصوص از میانگین خاورمیانه هم ناروادارتر هستند: از میان ۷۵۰۰ پاسخ‌دهنده در خاورمیانه ۴۰ درصد (تا حدودی یا کاملا) موافقند که می‌توان هم به فرهنگ احترام گذاشت و هم گرایش به جنس موافق را پذیرفت، این عدد در ایران ۳۴ درصد است. ۲۰ درصد خاورمیانه‌ای‌ها و ۲۳ درصد ایرانیان در این خصوص نظری ندارند، و ۴۰ درصد خاورمیانه‌ای‌ها و ۴۳ درصد ایرانیان با این موضوع (کاملا یا تا حدودی) مخالفند.
ایرانیان به‌وضوح در مذهب خود رواداری کمتری (در مقایسه با جهانیان) نسبت به گرایش به همجنس می‌بینند: در حالی که تنها ۱۷ درصد ایرانیان (از میان ۱۳۰۰ پاسخ‌دهنده) کاملا موافقند که «می‌توانم هم به دینم احترام بگذارم و هم کسانی را که از نظر جنسی یا عاشقانه به جنس موافق علاقه‌مند هستند بپذیرم»، ۳۳ درصد جهانیان (از میان ۱۰۵ هزار پاسخ‌دهنده) چنین نظری دارند، چیزی حدود دو برابر ایرانیان. ۱۳ درصد ایرانیان و ۱۵ درصد جهانیان، تا حدودی موافقند، در ایران ۲۴ درصد و در جهان ۲۳ درصد نظری ندارند، در ایران ۱۰ درصد و در جهان ۸ درصد تا حدودی مخالف مخالفند. اما تفاوت کسانی که کاملا مخالفند، فاحش است: در جهان ۲۲ درصد و در ایران ۳۶ درصد. در خصوص مذهب، ایرانیان فاصله چندانی با خاورمیانه‌ای‌ها ندارند: ۳۰ درصد ایران و ۳۸ درصد خاورمیانه‌ای‌ها (از حدود ۱۰ هزار پاسخ‌دهنده) تا حدودی یا کاملا موافقند که می‌توان هم‌زمان به دین احترام گذاشت و کسانی را که از نظر جنسی یا عاشقانه به جنس موافق گرایش دارند، پذیرفت. در ایران ۲۴ درصد و در خاورمیانه ۲۰ درصد نظری در این خصوص ندارند. در ایران ۴۶ درصد (تا حدودی یا کاملا) با این گزاره مخالفند، و در خاورمیانه ۴۰ درصد.
از سویی دیگر همان طور که در نمودار زیر می‌بینید، ایرانیان در مورد سازگاری دین و فرهنگ و پذیرش هویت‌جنسیتی افراد، در مقایسه با سازگاری احترام به گرایش جنسی و احترام به دین و فرهنگ دیدگاه بازتری دارند و نزدیک به نیمی از آنها می‌پذیرند که می‌توانند هم به دین و فرهنگ خود و هم به هویت جنسیتی افراد احترام بگذارند. 
همان طورکه در نمودارهای بالا مشاهده کردید، پاسخگویان ایرانی به سئوالات مربوط به سازگاری احترام به گرایش جنسی و هویت جنسیتی افراد و احترام به دین و خود پاسخی مشابه سازگاری احترام به گرایش جنسی و هویت‌جنسیتی و احترام به فرهنگ داده‌اند. این امر ممکن است نشان‌دهنده آن باشد که برای پاسخگویان ایرانی فرهنگ و دین معنای تقریباً یکسانی دارند.
برقراری روابط اجتماعی با افرادی که به همجنس گرایش دارند یا تراجنسیتی هستند
در پاسخ به سؤال «وقتی با کسانی که از نظر جنسی یا عاطفی به جنس موافق علاقه‌مند هستند روابط اجتماعی برقرار می‌کنید، چقدر احساس راحتی می‌کنید؟»، پاسخ‌های ۱۳۰۰ ایرانی که در این تحقیق شرکت کرده‌اند، با میانگین جهانی فاصله معنی‌داری دارد: درحالی که تنها ۱۲ درصد ایرانیان پاسخ داده‌اند «خیلی راحت» هستند، بیش از دو برابر، یعنی ۲۵ درصد از ۹۳ هزار پاسخ‌دهنده در سراسر جهان، در روابط اجتماعی با افرادی که به همجنس گرایش دارند، «خیلی راحت» هستند. ۱۱ درصد ایرانیان و ۱۳ درصد میانگین جهانی گفته‌اند «تا حدودی راحت»، ۲۷ درصد ایرانی‌ها و ۲۹ درصد در جهان برای‌شان فرقی نمی‌کند، ۱۷ درصد ایرانی‌ها و ۱۱ درصد جهانیان تا حدودی ناراحت، و باز هم در تفاوتی فاحش، بیش از ۳۳ درصد ایرانیان در روابط اجتماعی با افرادی که به همجنس گرایش دارند، «کاملاً ناراحت» هستند، درحالی که تنها ۲۲ درصد در جهان چنین نظری دارند. در خاورمیانه از حدود ۷۵۰۰ پاسخ‌دهنده ۳۳ درصد تا حدودی یا خیلی راحت هستند، درحالی که کمتر از ۲۳ درصد ایرانیان چنین حسی دارند. در سراسر خاورمیانه ۴۵ درصد در روابط اجتماعی با افرادی که به همجنس گرایش دارند کاملاً یا تا حدودی ناراحت‌اند. در حالی که بیش از نیمی از ایرانیان چنین حسی دارند.
از سوی دیگر ۳۳ درصد پاسخگویان ایرانی ابراز کرده‌اند که از نظر آنها تفاوتی ندارد که فردی که با او ارتباط اجتماعی برقرار می‌کنند تراجنسیتی باشد، ۲۱ درصد کاملا احساس ناراحتی می‌کنند، ۱۸ درصد تا حدی احساس ناراحتی می‌کنند و تنها ۱۳ درصد تا حدی راحت و ۱۰ درصد در برقراری روابط اجتماعی با تراجنسیتی‌ها خیلی راحت هستند. همان‌طور که در نمودار زیر مشاهده می‌کنید، ایرانیان کمتر از میانگین جهانی و حتی منطقه‌ای در ارتباط با افراد تراجنسیتی احساس راحتی می‌کنند. 
نمایش
کلیه نظرات پس از بررسی و تایید مدیر وب‌سایت، به‌صورت عمومی منتشر می‌شوند