با این‌که در سال های اخیر منابع مفید بسیاری در زمینه همجنسگرایی و تراجنسی ها و تراجنسیتی ها به زبان فارسی منتشر شده است، آثار بسیار محدودی تاکنون در زمینه دوجنسگرایی در دسترس خواننده فارسی زبان قرار گرفته است. بسیاری از فارسی‌زبانان اطلاع کم و دور از واقعیتی در این زمینه دارند و دوجنسگراهراسی و دوجنسگراستیزی در فضای فارسی زبان نه تنها در میان دگرجنسگرایان بلکه در میان همجنسگرایان نیز شایع است. از این رو سایت دوجنسگرا به دنبال معرفی طیف متنوعی از منابع موجود در زمینه دوجنسگرایی در زبان انگلیسی به مخاطبان فارسی زبان است. این منابع نه تنها در فرآیند هویت‌یابی و شناخت گرایش جنسی به دوجنسگرایان کمک می‌کند بلکه می تواند برای طیف متنوعی از مخاطبین فارسی زبان مفید و آگاهی‌بخش باشد. امید است این کتابخانه در نهایت به کاهش دوجنسگراستیزی، خشونت و پیش‌داوری‌های نادرست در جامعه دگرباشان و رنگین‌کمانی‌های  فارسی زبان و به صورت گسترده‌تر در بین اقشار مختلف کاربران  فضای مجازی کمک کند.

رفتار درخور Appropriate Behaviour

فیلمی از دزیره اخوان

تولید فیلم‌های سینمایی، سریال‌های تلویزیونی و سایر محصولات فرهنگی به عنوان ابزاری برای آگاهی‌بخشی در حوزه LGBTQI همواره مورد استفاده کنشگران و هنرمندان جهان قرار گرفته است. با این حال تعداد تولیدات در حوزه گرایشات جنسی و هویت‌های جنسیتیِ در اقلیت قرارگرفته‌ی ایرانی بسیار کم است. با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی امروز در ایران، در میان فیلم‌هایی که به مشکلات و مصائب رنگین‌کمانی‌ها در ایران می‌پردازند، هیچ‌یک موفق نشده‌اند داستان زندگی شخصی افراد را بدون تایید بر فشارهای سیاسی بازگویی کنند. علاوه براین همانطور که انتظار می‌رود تعداد تولیداتی که درمورد همجنس‌گرایی تولید شده اند به مراتب بیشتر از تولیدات در مورد دوجنسگرایی هستند.

رفتار درخور، ساخته دزیره اخوان و با بازی خود او در نقش اول فیلم، اولین تولید سینمایی بلند اوست که به موضوع دوجنس‌گرایی، آن هم در فرهنگ ایرانی-امریکایی می‌پردازد و درگیری‌ها و کلیشه‌هایی را که یک زن دوجنس‌گرا در زندگی روزمره دچارشان است نشان می‌دهد. شیرین در جستجوی خود،  پس از پایان اولین رابطه جدی در زندگی‌اش، برای یافتن تعادل با هنجارهای جامعه و فرهنگ آن در تلاش است تا در عین این که برای خانواده‌اش آشکارسازی کند، برای والدینش هم یک دختر نمونه ایرانی باشد.

دزیره اخوان در مصاحبه ویدیویی خود با شماره‌ی رنگین‌کمانی مجله تابلو می‌گوید:‌

« [رفتار درخور] فیلمی کمدی در مورد آشکارسازی یک زن دوجنس‌گرای ایرانی-امریکایی است که تلاش می‌کند بعد از پایان اولین رابطه عشقی بلندش به  زندگی عادی بازگردد و همزمان گرایش جنسی‌اش را هم برای والدین ایرانی‌اش آشکار کند. من هم دوجنس‌گرا هستم و هم ایرانی-امریکایی، اما [فیلم] به نوعی ترکیبی از رابطه‌هایی است که تابحال داشته‌ام و هم احساسی که بعد از پایان هرکدام داشتم.»

او ادامه می‌دهد:‌‌

«‌من همیشه می‌دانستم که اگر روزی در مورد رنگین‌کمانی‌ها فیلم بسازم، کاراکترم را دوجنس‌گرا و نه لزبین تعریف خواهم کرد. اول از همه به این خاطر که من بایسکشوال هستم و نه لزبین و تجربه شخصی‌ زندگی‌ام است. این دو تجربه‌هایی بسیار متفاوت هستند. علاوه بر این من خیلی خوشحالم که این فیلم در مورد یک دوجنس‌گراست. چون بایسکشوال‌ها اینقدر کم دیده شده و می‌شوند که  اهمیت تولید چیزی فراتر آنچه که این روزها معمول است، برایم دوچندان شد. منظورم چیزی جز کلیشه دختری دوجنس‌گراست که می‌خواهد یک مرد را تحت تأثیر قرار دهد و با یک زن هم رابطه داشته باشد.»‌

گفت‌وگوی کامل را می‌توانید اینجا ببینید.

با این همه رسانه‌های فارسی زبانی که روند تولید و جوایز دریافت‌شده این فیلم را پوشش خبری دادند، از فیلمی درمورد یک لزبین ایرانی-امریکایی صحبت کردند و نه فیلمی درباره یک دوجنس‌گرا. در گزارش رادیوفردا به قلم محمد عبدی و با تیتر «رفتار درخور»؛ والدین ایرانی و گریز از گرایش جنسی دخترشان می‌خوانیم‌:‌ «دختر همجنس‌گرای ایرانی/آمریکایی‌ای به نام شیرین (با بازی خود فیلمساز) از دوست دخترش جدا می‌شود و ما در سکانس‌های مختلفی از گذشته و حال او، زندگی جنسی و عشقی او را دنبال می‌کنیم: از آشنایی با یک دختر همجنس‌گرای دیگر تا پایان رابطه، و تلاش برای شروع یک رابطه تازه…» بدین ترتیب منتقد،  فیلمی درباره دوجنس‌گرایی را به عنوان فیلمی درباره همجنس‌گرایی معرفی و نقد کرده است و ارتباطات دوجنس‌گرایانه شیرین را به حساب سرگشتگی او می‌گذارد.

در گزارش دیگری که به قلم همین منتقد سینمایی در وب سایت ایران‌وایر منتشر شده‌ است، با وجود تیتر «“رفتار درخور”؛ دغدغه های دختر همجنس‌گرای ایرانی در آمریکا» در یکی از پرسش‌هایش از دزیره اخوان به مساله دوجنس‌گرایی اشاره کوتاهی می‌شود : « مساله همجنس‌گرا بودن یا دوجنس گرا بودن  شخصیت اصلی قصه را شکل می دهد…» بدین ترتیب فرض دیده نشدن دوجنسگرایی شیرین و داستانش ملغی می‌شود و می‌توانیم به این نتیجه برسیم که سخن گفتن از همجنس‌گرایی آسان‌تر از دوجنس‌گرایی است، اما این چیزی را در موضوع فیلم تغییر نمی‌دهد. در ابتدای همین مصاحبه، مصاحبه کننده درباره شخصیت اصلی فیلمی می نویسد:«شیرین که همجنس‌گراست با دوست دخترش زندگی می کند در حالی که والدین ایرانی او چیزی درباره گرایش جنسی اش نمی‌دانند».

در روند فیلم،‌ ماکسین، دوست دختر شیرین از این‌که او از گرایش جنسی‌اش به خانواده‌اش چیزی نمی‌گوید و آشکارسازی نمی‌کند، دلخور است.

وقتی شیرین به وضوح در طول فیلم به برادرش می‌گوید دوجنس‌گراست، جواب می‌شنود: «اصلاً مگر همچین چیزی [یعنی دوجنس‌گرایی] وجود خارجی دارد؟»‌ یا در جایی دیگر سعی می‌کند به مادرش از احساساتش بگوید: «مامان، فکر می‌کنم کمی همجنس‌گرا هستم»‌. انتخاب این جملات با هوشمندی تمام صورت گرفته، چرا که همانطور که دزیره اخوان خود می‌گوید :‌« [جایگاه و گرایش جنسی] افراد در دنیا بر اساس فردی که با او رابطه احساسی داریم مشخص می‌شود، بنابراین اگر من با یک زن باشم یک لزبین هستم و اگر با یک مرد بیرون بروم استریت – دگرجنس‌گرا- هستم. لزبین بودن یک هویت است، گی بودن یک هویت است و برای باقی مردم دنیا هم استریت بودن هویت است. اما انگار وقتی در مورد دوجنس‌گرایی حرف می‌زنیم بیشتر در مورد یک باشگاه انزواطلبان حرف می‌زنیم.»  شاید به همین دلیل باشد که بسیاری از دوجنس‌گرایان در کشورهای مختلف با این فیلم رابطه برقرار کرده‌اند.

دزیره در این فیلم به کلیشه‌های رایج در مورد دوجنس‌گراها، مثل داشتن روابط موازی ویا همزمان با دو جنس زن و مرد هم می‌پردازد و همچنین جنبه‌هایی از روابط بین همجنس‌ها را نشان می‌دهد که ممکن است یکی از طرفین دچار خشونت روانی یا فیزیکی شود و اعتماد به نفس خود را از دست دهد.
ما تماشای فیلم رفتار درخور را به شما پیشنهاد می‌کنیم.  در آینده کانال یوتوب دزیره اخوان را نیزمعرفی خواهیم کرد.